Γύρη—Η Σκόνη της Ζωής

ΟΤΑΝ έρχεται η άνοιξη, οι μέλισσες πιάνουν δουλειά και ο αέρας γεμίζει με γύρη. Για όσους υποφέρουν από αλλεργίες, η γύρη μοιάζει περισσότερο κατάρα παρά ευλογία. Αλλά προτού καταδικάσουμε τη γύρη ως ένα από τα «κακά» της φύσης, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη το ρόλο που παίζει αυτή η μοναδική σκόνη. Ίσως εκπλαγούμε μαθαίνοντας πόσο πολύ εξαρτάται η ζωή μας από αυτήν.

Τι ακριβώς είναι η γύρη;

Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia) εξηγεί: «Η γύρη αποτελείται από μικροσκοπικούς κόκκους οι οποίοι παράγονται στα αρσενικά όργανα των ανθοφόρων και των κωνοφόρων φυτών». Με απλά λόγια, τα φυτά παράγουν γύρη για να αναπαραχθούν. Όπως γνωρίζουμε, στους ανθρώπους το ωάριο του θηλυκού πρέπει να γονιμοποιηθεί από το σπερματοζωάριο του αρσενικού για να έρθει σε ύπαρξη ένα παιδί. Παρόμοια, το θηλυκό όργανο ενός λουλουδιού (ο ύπερος) χρειάζεται γύρη από το αρσενικό όργανο (το στήμονα) για να γονιμοποιηθεί και να παραγάγει καρπό.*

Οι κόκκοι της γύρης είναι τόσο μικροσκοπικοί ώστε δεν μπορούμε να τους δούμε με γυμνό μάτι. Ωστόσο, φαίνονται με το μικροσκόπιο. Στην πραγματικότητα, ο παρατηρητής μπορεί να διακρίνει ότι τόσο το μέγεθος όσο και το σχήμα τους είναι μοναδικά στο κάθε είδος. Εφόσον η γύρη είναι ανθεκτική στη σήψη, συχνά είναι σημαντική για τους επιστήμονες η μελέτη του μοναδικού «αποτυπώματος» των κόκκων της γύρης που φέρνουν στο φως. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να προσδιορίσουν φυτά τα οποία καλλιεργούνταν πριν από αιώνες. Κάτι που έχει μεγάλη σημασία είναι ότι τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά κάθε τύπου γύρης βοηθούν τα λουλούδια να αναγνωρίσουν τη γύρη του δικού τους είδους.

Πώς Ταξιδεύει η Γύρη

Πολλά φυτά εξαρτώνται από τον αέρα για να μεταφέρει τη γύρη τους όταν αυτή αποδεσμεύεται από τους ίουλους ή τους κώνους που σείονται από τον άνεμο. Και το νερό επίσης χρησιμεύει για τη μεταφορά της γύρης μερικών υδρόβιων φυτών. Εφόσον η επικονίαση μέσω του ανέμου δεν είναι πάντα επιτυχής, τα δέντρα και τα φυτά που εξαρτώνται από αυτή τη μέθοδο επικονίασης παράγουν τεράστιες ποσότητες γύρης.* Για όσους υποφέρουν από τον πυρετό του χόρτου, αυτή η υπεραφθονία γύρης προξενεί μεγάλη δυσφορία.

Αν και ο άνεμος βοηθάει αποτελεσματικά στην επικονίαση πολλών ειδών δέντρων και βλάστησης, τα ανθοφόρα φυτά που δεν φύονται πολλά μαζί χρειάζονται ένα πιο αποδοτικό σύστημα. Πώς μεταφέρεται η γύρη από τέτοια φυτά σε άλλα παρόμοια τα οποία βρίσκονται χιλιόμετρα μακριά; Μέσω μιας πολύ αποτελεσματικής υπηρεσίας διανομής η οποία παρέχεται από νυχτερίδες, πουλιά και έντομα! Αλλά, φυσικά, δεν μεταφέρουν γύρη από το ένα λουλούδι στο άλλο με το αζημίωτο.

Τα λουλούδια προσφέρουν σε αυτούς τους επικονιαστές νέκταρ—ένα εύγευστο προϊόν στο οποίο δεν μπορούν εύκολα να αντισταθούν. Καθώς ο επισκέπτης πλησιάζει για να ρουφήξει το νέκταρ, το σώμα του γεμίζει πάντα με γύρη. Επιζητώντας να γευτεί και άλλο νέκταρ, μεταφέρει κατόπιν τη γύρη στο επόμενο λουλούδι.

Η επικονίαση επιτελείται ως επί το πλείστον από τα έντομα, ιδιαίτερα στις εύκρατες χώρες. Αυτά επισκέπτονται αναρίθμητα λουλούδια κάθε μέρα καθώς τρέφονται με νέκταρ και γύρη. «Η σημαντικότερη συμβολή των εντόμων στην ανθρώπινη υγεία και ευημερία», εξηγεί η καθηγήτρια Μέι Μπέρενμπαουμ, «είναι προφανώς αυτή για την οποία λαβαίνουν ελάχιστη αναγνώριση: η επικονίαση». Τα καρποφόρα δέντρα έχουν συνήθως άνθη που εξαρτώνται από τη διασταυρωτή επικονίαση για να αποδώσουν άφθονη συγκομιδή. Επομένως, μπορείτε να αντιληφθείτε πόσο σπουδαία είναι η μεταφορά της γύρης για την ευημερία μας.

Πώς Δελεάζονται οι Εργάτες

Τα λουλούδια πρέπει να προσελκύσουν τους υποψήφιους επικονιαστές καθώς και να τους προμηθεύσουν τροφή. Πώς το κάνουν αυτό; Ίσως τους προσφέρουν έναν ζεστό, ηλιόλουστο τόπο ανάπαυσης. Επίσης, διαφημίζουν τα προϊόντα τους, συνήθως με την ευχάριστη εμφάνιση και οσμή τους. Ακόμη, πολλά λουλούδια παρέχουν κάποιες υποβοηθητικές οδηγίες μέσω έγχρωμων κηλίδων ή ραβδώσεων. Με αυτόν τον τρόπο οι επισκέπτες πληροφορούνται πού μπορούν να βρουν το νέκταρ.Τα μέσα προσέλκυσης ποικίλλουν πολύ από το ένα λουλούδι στο άλλο. Μερικά αναδίδουν μια μυρωδιά αποσύνθεσης για να προσελκύσουν μύγες. Άλλα καταφεύγουν σε κόλπα για να διασφαλίσουν την επιτυχία της επικονίασης. Για παράδειγμα, κάποιες ορχιδέες μοιάζουν με μέλισσες και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, ξεγελούν τις «ερωτευμένες» μέλισσες που σπεύδουν να τις επισκεφτούν. Ορισμένα λουλούδια παγιδεύουν έντομα, ελευθερώνοντάς τα μόνο όταν τα έντομα έχουν εκτελέσει το καθήκον τους και τα έχουν επικονιάσει. «Πουθενά στο φυτικό βασίλειο δεν είναι η μηχανική των φυτών πιο ευαίσθητη, πιο ακριβής ή πιο ευρηματική από ό,τι στο καίριο ζήτημα της διασφάλισης της επικονίασης των λουλουδιών», γράφει ο βοτανολόγος Μάλκολμ Γουίλκινς.Αν ο Δημιουργός δεν είχε φροντίσει για την επικονίαση των φυτών καθιστώντας τα ελκυστικά, εκατομμύρια φυτά δεν θα αναπαράγονταν. Σχολιάζοντας το αποτέλεσμα αυτής της αξιοσημείωτης δραστηριότητας, ο Ιησούς είπε: «Πάρτε ένα μάθημα από τα κρίνα του αγρού, από το πώς μεγαλώνουν· δεν μοχθούν ούτε κλώθουν· αλλά σας λέω ότι ούτε ο Σολομών με όλη του τη δόξα δεν ήταν στολισμένος όπως ένα από αυτά».—Ματθαίος 6:25, 28, 29.

Χάρη στην επικονίαση, τα φυτά ευημερούν και παράγουν την τροφή από την οποία εξαρτόμαστε. Βέβαια, η γύρη μπορεί να προξενεί δυσφορία σε μερικούς από εμάς, αλλά θα πρέπει όλοι να είμαστε ευγνώμονες για τους πολυάσχολους επικονιαστές που διασπείρουν αυτή τη σκόνη της ζωής. Οι καλές σοδειές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτή τη θαυμαστή φυσική διαδικασία που δίνει μαρτυρία για το εκπληκτικό έργο των χεριών του Δημιουργού μας.[Υποσημειώσεις]Η γονιμοποίηση μπορεί να γίνει είτε με διασταυρωτή επικονίαση (γύρη που έχει μεταφερθεί από άλλο φυτό) είτε με αυτεπικονίαση (γύρη προερχόμενη από το ίδιο το φυτό). Ωστόσο, η διασταυρωτή επικονίαση εξασφαλίζει την ποικιλία και κατά συνέπεια υγιέστερα και ανθεκτικότερα φυτά.Λόγου χάρη, ένας και μόνο ίουλος σημύδας μπορεί να αποδεσμεύσει πάνω από πέντε εκατομμύρια κόκκους γύρης, ενώ η μέση σημύδα έχει συνήθως πολλές χιλιάδες ίουλους.Για να παραχθεί ένα κιλό μέλι, οι μέλισσες πρέπει να κάνουν περίπου δέκα εκατομμύρια ταξίδια σε διάφορα λουλούδια.

Οι ΕπικονιαστέςΜΥΓΕΣ ΚΑΙ ΣΚΑΘΑΡΙΑ  Πρόκειται για μερικούς από τους αφανείς ήρωες της επικονίασης. Αν σας αρέσει η σοκολάτα, τότε μπορείτε να ευγνωμονείτε μια μικροσκοπική μύγα που επιτελεί τη ζωτική εργασία της επικονίασης των λουλουδιών του κακαόδεντρου.ΝΥΧΤΕΡΙΔΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΥΜ  Αρκετά από τα πιο επιβλητικά δέντρα στον κόσμο, όπως είναι το καπόκ και το μπαομπάμπ, εξαρτώνται από τις νυχτερίδες για επικονίαση. Μερικές φρουτοφάγες νυχτερίδες, όχι μόνο τρέφονται με νέκταρ, αλλά επίσης τρώνε τον καρπό και διασκορπίζουν τους σπόρους, επιτελώντας έτσι διπλή υπηρεσία. Στην Αυστραλία, μικρά μαρσιποφόρα γνωστά ως πόσουμ επισκέπτονται λουλούδια για να απολαύσουν το νέκταρ. Κατά τη διάρκεια των επισκέψεών τους, τα τριχωτά σώματά τους μεταφέρουν γύρη από λουλούδι σε λουλούδι.ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΝΥΧΤΟΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ  Αυτά τα ελκυστικά έντομα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το νέκταρ για τροφή, συλλέγοντας γύρη καθώς πετούν από το ένα λουλούδι στο άλλο. Μερικές πανέμορφες ορχιδέες βασίζονται αποκλειστικά στις νυχτοπεταλούδες για να μπορέσουν να επικονιαστούν.ΝΕΚΤΑΡΙΝΙΕΣ ΚΑΙ ΚΟΛΙΒΡΙΑ  Αυτά τα πολύχρωμα πουλιά φτερουγίζουν διαρκώς από λουλούδι σε λουλούδι, ρουφώντας νέκταρ. Η γύρη εναποτίθεται στα πούπουλα που υπάρχουν στο μέτωπο και στο στήθος των πουλιών.

ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΑΙ ΣΦΗΚΕΣ  Τα τριχωτά σώματα των μελισσών μαζεύουν γύρη με την ίδια ευκολία που μαζεύεται η σκόνη πάνω σε ένα ζευγάρι γυαλιά, γεγονός που τις καθιστά ιδανικούς επικονιαστές. Μία και μόνο αγριομέλισσα μπορεί να μεταφέρει μέχρι και 15.000 κόκκους γύρης. Χάρη στην εισαγωγή αγριομελισσών από την Αγγλία το 19ο αιώνα, τα τριφύλλια ευδοκιμούν τώρα στη Νέα Ζηλανδία, αποτελώντας πολύτιμη νομή για τα εκτρεφόμενα ζώα αυτής της χώρας.  Η μέλισσα είναι ο σημαντικότερος επικονιαστής στον κόσμο. Συνήθως επικεντρώνεται μόνο σε ένα είδος λουλουδιού που υπάρχει σε αφθονία κοντά στην κυψέλη της. Ο εντομολόγος Κρίστοφερ Ο’ Τουλ υπολογίζει ότι «το 30 περίπου τοις εκατό της συνολικής τροφής του ανθρώπου εξαρτάται άμεσα ή έμμεσα από την επικονίαση που επιτελούν οι μέλισσες». Οι μέλισσες είναι απαραίτητες για την επικονίαση καλλιεργειών όπως τα αμύγδαλα, τα μήλα, τα δαμάσκηνα, τα κεράσια και τα ακτινίδια. Σε ορισμένα μέρη, οι αγρότες πληρώνουν τους μελισσοκόμους για τις υπηρεσίες που παρέχει κάθε κυψέλη.

Πηγή: Διαδικτυακή Βιβλιοθήκη της Σκοπιάς. Ξύπνα 4ος  2007 σελ. 16‐18 Γύρη—Η Σκόνη της Ζωήςhttp://wol.jw.org/el/wol/d/r11/lp-g/102007126?q=%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%83%CE%B7&p=par

Γύρη—Απειλή ή Θαύμα;

Η γύρη, λέει Η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (The Encyclopædia Britannica), «σχηματίζεται στον ανθήρα, δηλαδή στο αρσενικό αναπαραγωγικό όργανο, των φυτών που έχουν σπόρους και μεταφέρεται με διάφορα μέσα (αέρας, νερό, έντομα, κτλ.) στον ύπερο, δηλαδή στο θηλυκό αναπαραγωγικό όργανο, όπου λαβαίνει χώρα η γονιμοποίηση».Στα ανθοφόρα φυτά, οι κόκκοι της γύρης αποτελούνται από τρία ξεχωριστά μέρη—από τον πυρήνα των σπερματοκυττάρων και από δύο στρώματα που αποτελούν το τοίχωμα, δηλαδή το κέλυφος, του κόκκου. Το σκληρό εξωτερικό στρώμα είναι πολύ ανθεκτικό στην αποσύνθεση και μπορεί να αντισταθεί σε ισχυρά οξέα, σε αλκάλια ακόμη και σε έντονη θερμότητα. Ωστόσο, με μερικές εξαιρέσεις, η γύρη μπορεί να γονιμοποιεί μόνο επί μερικές ημέρες ή εβδομάδες. Το σκληρό κέλυφος, όμως, μπορεί να διατηρηθεί επί χιλιάδες χρόνια χωρίς να αποσυντεθεί. Γι’ αυτόν το λόγο, υπάρχουν άφθονοι κόκκοι γύρης στο χώμα της γης. Μάλιστα, οι επιστήμονες έχουν μάθει πολλά σχετικά με την ιστορία των φυτών της γης μελετώντας γύρη που βρέθηκε σε δείγματα χώματος από διάφορα βάθη.Αυτή η ιστορία μπορεί επίσης να είναι αρκετά ακριβής χάρη στα χαρακτηριστικά σχήματα που υπάρχουν στο εξωτερικό μέρος του κελύφους των κόκκων γύρης. Ανάλογα με το είδος της γύρης, το κέλυφος μπορεί να είναι λείο, με πτυχώσεις, με σχέδιο ή να καλύπτεται από άκανθες και προεξοχές. «Έτσι λοιπόν, σε ό,τι αφορά τον προσδιορισμό της ταυτότητας των ειδών, η γύρη κάθε είδους είναι τόσο αξιόπιστη όσο και το δακτυλικό αποτύπωμα του ανθρώπου», λέει ο καθηγητής ανθρωπολογίας Βον Μ. Μπράιαντ.Πώς Επικονιάζονται τα ΦυτάΑπό τη στιγμή που ο κόκκος της γύρης έρθει σε επαφή με το στίγμα, ένα μέρος του ύπερου των θηλυκών φυτών, μια χημική αντίδραση τον κάνει να διογκωθεί και να δημιουργήσει έναν σωλήνα ο οποίος φτάνει μέχρι τη σπερματική βλάστη. Τα σπερματοκύτταρα που βρίσκονται στον κόκκο της γύρης ταξιδεύουν έπειτα μέσω του σωλήνα προς τη σπερματική βλάστη όπου διαμορφώνεται ο γονιμοποιημένος σπόρος. Όταν ωριμάσει ο σπόρος, το μόνο που χρειάζεται είναι να εγκατασταθεί στο κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθεί.Ενώ μερικά φυτά που έχουν σπόρους είναι μόνο αρσενικά ή μόνο θηλυκά, τα περισσότερα παράγουν και γύρη και σπερματική βλάστη. Σε μερικά φυτά λαβαίνει χώρα η αυτεπικονίαση. Σε άλλα γίνεται διασταυρωτή επικονίαση κατά την οποία μεταφέρεται γύρη σε άλλα φυτά του ίδιου είδους ή κάποιου κοντινού συγγενικού είδους. Εκείνα που κάνουν διασταυρωτή επικονίαση «συνήθως παρεμποδίζουν την αυτεπικονίαση ελευθερώνοντας τη γύρη τους είτε πριν είτε μετά την περίοδο κατά την οποία τα στίγματα του ίδιου φυτού είναι δεκτικά», λέει η Μπριτάνικα. Άλλα έχουν τις απαραίτητες χημικές ουσίες για να ανιχνεύσουν τη διαφορά μεταξύ της δικής τους γύρης και της γύρης κάποιου άλλου φυτού του ίδιου είδους. Όταν ανιχνεύουν τη δική τους γύρη, την αδρανοποιούν, συνήθως σταματώντας την ανάπτυξη του γυρεοσωλήνα.Σε περιοχές με ποικιλία βλάστησης, ο αέρας μπορεί να περιέχει ένα πραγματικό κοκτέιλ από διαφορετικούς κόκκους γύρης. Πώς ξεχωρίζουν τα φυτά τη γύρη που χρειάζονται; Μερικά χρησιμοποιούν τις περίπλοκες αρχές της αεροδυναμικής. Λόγου χάρη, εξετάστε τα πεύκα.Συγκομιδή του ΑέραΤα αρσενικά κουκουνάρια αναπτύσσονται σε ομάδες και, όταν ωριμάζουν, απελευθερώνουν νέφη γύρης στον αέρα. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι τα θηλυκά κουκουνάρια, σε συνεργασία με τις πευκοβελόνες που τα περιβάλλουν, διοχετεύουν τη ροή του αέρα με τέτοιον τρόπο ώστε η γύρη η οποία βρίσκεται σε αυτόν στροβιλίζεται και πέφτει προς τις αναπαραγωγικές επιφάνειες των κουκουναριών. Στα θηλυκά κουκουνάρια που είναι δεκτικά στη γύρη, αυτές οι επιφάνειες εμφανίζονται όταν τα λέπια τους ανοίγουν ελαφρώς και απομακρύνονται το ένα από το άλλο.Ο ερευνητής Καρλ Τζ. Νίκλας διεξήγαγε εκτεταμένες δοκιμές σχετικά με τον καταπληκτικό αεροναυτικό σχεδιασμό των κουκουναριών. Στο περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American), έγραψε: «Οι μελέτες μας αποκαλύπτουν ότι το μοναδικό σχήμα του κουκουναριού που παράγεται από το κάθε είδος έχει ως αποτέλεσμα να ρέει ο αέρας με διαφορετικό τρόπο σε αυτό . . . Παρόμοια, κάθε τύπος γύρης έχει χαρακτηριστικό μέγεθος, σχήμα και πυκνότητα, και έτσι η γύρη αντιδρά στο στροβιλισμό του αέρα με μοναδικό τρόπο». Πόσο αποτελεσματικές είναι αυτές οι μέθοδοι; Ο Νίκλας λέει: «Τα περισσότερα κουκουνάρια που εξετάσαμε κρατούσαν τη “δική” τους γύρη από τον αέρα αλλά όχι τη γύρη άλλων ειδών».Βέβαια, δεν επικονιάζονται όλα τα φυτά εκμεταλλευόμενα τον αέρα—προς μεγάλη ανακούφιση των αλλεργικών! Πολλά χρησιμοποιούν τα ζώα.Δελεάζονται από το ΝέκταρΤα φυτά που επικονιάζονται από πουλιά, μικρά θηλαστικά και έντομα συνήθως χρησιμοποιούν όργανα όπως άγκιστρα, άκανθες ή κολλώδεις ίνες για να εναποθέσουν γύρη στο σώμα του επικονιαστή που τρέφεται από αυτά. Η τριχωτή αγριομέλισσα, για παράδειγμα, μπορεί να μεταφέρει περίπου 15.000 κόκκους γύρης με μία μόνο μετακίνησή της!Οι μέλισσες, μάλιστα, είναι οι κύριοι επικονιαστές των ανθοφόρων φυτών. Ως ανταμοιβή, τα φυτά δίνουν στις μέλισσες να φάνε γλυκό νέκταρ αλλά και γύρη, η οποία παρέχει πρωτεΐνες, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και λίπη. Στα πλαίσια αυτής της εξαιρετικής συνεργασίας, οι μέλισσες μπορεί να επισκεφτούν πάνω από 100 άνθη σε μία διαδρομή, αλλά θα συλλέξουν γύρη, νέκταρ, ή και τα δύο, μόνο από ένα είδος μέχρι να μαζέψουν αρκετή ποσότητα ή μέχρι να τελειώσουν τα αποθέματα. Αυτή η αξιοθαύμαστη, ενστικτώδης συμπεριφορά διασφαλίζει την αποτελεσματική επικονίαση.Ξεγελιούνται από τα ΆνθηΑντί να προσφέρουν γλυκά κεράσματα, μερικά φυτά βασίζονται σε περίπλοκα τεχνάσματα για να παρασύρουν τα έντομα ώστε να τα επικονιάσουν. Πάρτε για παράδειγμα μια ορχιδέα (Drakaea elastica) που ευδοκιμεί στη Δυτική Αυστραλία. Το κάτω χείλος του άνθους αυτής της ορχιδέας, ακόμη και στο ανθρώπινο μάτι, μοιάζει σχεδόν απόλυτα με ένα είδος παχιάς, άπτερης θηλυκής σφήκας. Το άνθος εκλύει επίσης μια χημική απομίμηση της σεξουαλικής φερομόνης της αληθινής θηλυκής σφήκας, δηλαδή μιας ουσίας την οποία εκκρίνει για να προσελκύσει την αρσενική! Στην άκρη ενός στελέχους, ακριβώς πάνω από αυτό το θελκτικό δόλωμα, υπάρχουν κολλώδεις σάκοι γεμάτοι γύρη.Η αρσενική σφήκα, σαγηνευμένη από την οσμή της απομίμησης της φερομόνης, θα αρπάξει το δόλωμα και θα προσπαθήσει να πετάξει μακριά με το «ταίρι» της. Καθώς σηκώνεται, όμως, με την ορμή που έχει, πέφτει μαζί με αυτό πάνω στους κολλώδεις σάκους με τη γύρη. Αφού καταλάβει το λάθος της, αφήνει το δόλωμα—το οποίο είναι κατάλληλα συνδεδεμένο με μια άρθρωση που του επιτρέπει να επανέλθει στην αρχική του θέση—και φεύγει πηγαίνοντας σε κάποια άλλη ορχιδέα όπου θα ξεγελαστεί και πάλι. Αυτή τη φορά, όμως, επικονιάζει την ορχιδέα με τη γύρη που πήρε από την προηγούμενη συνάντησή της.Αλλά αν υπάρχουν εκεί θηλυκές σφήκες, οι αρσενικές διαλέγουν πάντα μία από αυτές και όχι το δόλωμα. Είναι εξυπηρετικό το ότι η ορχιδέα ανθίζει αρκετές εβδομάδες πριν εμφανιστούν οι θηλυκές σφήκες από τις υπόγειες νύμφες τους, αποκτώντας έτσι ένα προσωρινό πλεονέκτημα.Γιατί Εμφανίζονται Αλλεργίες;Γιατί ορισμένοι είναι αλλεργικοί στη γύρη; Όταν οι μικροσκοπικοί κόκκοι γύρης φτάνουν στη μύτη, παγιδεύονται από ένα στρώμα κολλώδους βλέννας. Από εκεί μεταφέρονται στο λαιμό, όπου είτε καταπίνονται είτε εξάγονται με το βήχα, συνήθως χωρίς επιβλαβείς συνέπειες. Μερικές φορές, όμως, η γύρη ερεθίζει το ανοσολογικό σύστημα.Το πρόβλημα σχετίζεται με την πρωτεΐνη της γύρης. Για κάποιον λόγο το ανοσολογικό σύστημα του αλλεργικού θεωρεί απειλή την πρωτεΐνη ορισμένων ειδών γύρης. Το σώμα θέτει σε κίνηση μια αλυσιδωτή αντίδραση κατά την οποία τα βασεόφιλα κύτταρα, που βρίσκονται στους ιστούς του σώματος, απελευθερώνουν ισταμίνη σε υπερβολικές ποσότητες. Η ισταμίνη διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και τα κάνει πιο διαπερατά, με αποτέλεσμα να διαρρέουν από αυτά υγρά πλούσια σε ανοσολογικά κύτταρα. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, αυτά τα ανοσολογικά κύτταρα μετακινούνται στην περιοχή του τραύματος ή της λοίμωξης όπου και βοηθούν το σώμα να απαλλαχτεί από τους επιβλαβείς εισβολείς. Στους αλλεργικούς, ωστόσο, η γύρη σημαίνει ψεύτικο συναγερμό, αποτελέσματα του οποίου είναι η ερεθισμένη μύτη με καταρροή, το πρησμένο δέρμα και τα δακρυσμένα μάτια.Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι άνθρωποι κληρονομούν την αλλεργική προδιάθεση από τους γονείς τους, αν και αυτή η προδιάθεση μπορεί να μη σχετίζεται με κάποιον συγκεκριμένο αλλεργιογόνο παράγοντα. Κάτι άλλο που θα μπορούσε να συμβάλει στο να προκληθεί ευαισθησία είναι η μόλυνση. «Στην Ιαπωνία διαπιστώθηκε ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της ευαισθησίας κάποιου στη γύρη και στο πόσο κοντά βρίσκεται σε περιοχές με υψηλά ποσοστά σωματιδίων καυσαερίων στον περιβαλλοντικό αέρα», ανέφερε το BMJ. «Έρευνες σε ζώα δείχνουν ότι αυτά τα σωματίδια αυξάνουν την αλλεργική ευαισθησία».Ευτυχώς, για πολλούς αλλεργικούς, τα αντιισταμινικά μπορούν να καταπραΰνουν τα συμπτώματά τους.* Όπως δείχνει και το όνομά τους, αυτά τα φάρμακα καταστέλλουν τη δράση της ισταμίνης. Παρά τις ερεθιστικές συνέπειες της γύρης, όμως, δεν μπορεί να μην εντυπωσιαστεί κανείς βαθιά από την ευφυΐα που είναι φανερή και στο σχέδιο και στον τρόπο διασποράς αυτών των μικροσκοπικών σωματιδίων ζωής. Αναμφισβήτητα, χωρίς αυτά ο πλανήτης Γη θα ήταν ένα άγονο μέρος.Πηγή: Διαδικτυακή Βιβλιοθήκη της Σκοπιάς. Ξύπνα 2003 22 7ου σελ. 24‐27 Γύρη—Απειλή ή Θαύμα;http://wol.jw.org/el/wol/d/r11/lp-g/102003528#s=0:0-55:54Γύρη—Απειλή ή Θαύμα;Η γύρη, λέει Η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (The Encyclopædia Britannica), «σχηματίζεται στον ανθήρα, δηλαδή στο αρσενικό αναπαραγωγικό όργανο, των φυτών που έχουν σπόρους και μεταφέρεται με διάφορα μέσα (αέρας, νερό, έντομα, κτλ.) στον ύπερο, δηλαδή στο θηλυκό αναπαραγωγικό όργανο, όπου λαβαίνει χώρα η γονιμοποίηση».Στα ανθοφόρα φυτά, οι κόκκοι της γύρης αποτελούνται από τρία ξεχωριστά μέρη—από τον πυρήνα των σπερματοκυττάρων και από δύο στρώματα που αποτελούν το τοίχωμα, δηλαδή το κέλυφος, του κόκκου. Το σκληρό εξωτερικό στρώμα είναι πολύ ανθεκτικό στην αποσύνθεση και μπορεί να αντισταθεί σε ισχυρά οξέα, σε αλκάλια ακόμη και σε έντονη θερμότητα. Ωστόσο, με μερικές εξαιρέσεις, η γύρη μπορεί να γονιμοποιεί μόνο επί μερικές ημέρες ή εβδομάδες. Το σκληρό κέλυφος, όμως, μπορεί να διατηρηθεί επί χιλιάδες χρόνια χωρίς να αποσυντεθεί. Γι’ αυτόν το λόγο, υπάρχουν άφθονοι κόκκοι γύρης στο χώμα της γης. Μάλιστα, οι επιστήμονες έχουν μάθει πολλά σχετικά με την ιστορία των φυτών της γης μελετώντας γύρη που βρέθηκε σε δείγματα χώματος από διάφορα βάθη.Αυτή η ιστορία μπορεί επίσης να είναι αρκετά ακριβής χάρη στα χαρακτηριστικά σχήματα που υπάρχουν στο εξωτερικό μέρος του κελύφους των κόκκων γύρης. Ανάλογα με το είδος της γύρης, το κέλυφος μπορεί να είναι λείο, με πτυχώσεις, με σχέδιο ή να καλύπτεται από άκανθες και προεξοχές. «Έτσι λοιπόν, σε ό,τι αφορά τον προσδιορισμό της ταυτότητας των ειδών, η γύρη κάθε είδους είναι τόσο αξιόπιστη όσο και το δακτυλικό αποτύπωμα του ανθρώπου», λέει ο καθηγητής ανθρωπολογίας Βον Μ. Μπράιαντ.Πώς Επικονιάζονται τα ΦυτάΑπό τη στιγμή που ο κόκκος της γύρης έρθει σε επαφή με το στίγμα, ένα μέρος του ύπερου των θηλυκών φυτών, μια χημική αντίδραση τον κάνει να διογκωθεί και να δημιουργήσει έναν σωλήνα ο οποίος φτάνει μέχρι τη σπερματική βλάστη. Τα σπερματοκύτταρα που βρίσκονται στον κόκκο της γύρης ταξιδεύουν έπειτα μέσω του σωλήνα προς τη σπερματική βλάστη όπου διαμορφώνεται ο γονιμοποιημένος σπόρος. Όταν ωριμάσει ο σπόρος, το μόνο που χρειάζεται είναι να εγκατασταθεί στο κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθεί.Ενώ μερικά φυτά που έχουν σπόρους είναι μόνο αρσενικά ή μόνο θηλυκά, τα περισσότερα παράγουν και γύρη και σπερματική βλάστη. Σε μερικά φυτά λαβαίνει χώρα η αυτεπικονίαση. Σε άλλα γίνεται διασταυρωτή επικονίαση κατά την οποία μεταφέρεται γύρη σε άλλα φυτά του ίδιου είδους ή κάποιου κοντινού συγγενικού είδους. Εκείνα που κάνουν διασταυρωτή επικονίαση «συνήθως παρεμποδίζουν την αυτεπικονίαση ελευθερώνοντας τη γύρη τους είτε πριν είτε μετά την περίοδο κατά την οποία τα στίγματα του ίδιου φυτού είναι δεκτικά», λέει η Μπριτάνικα. Άλλα έχουν τις απαραίτητες χημικές ουσίες για να ανιχνεύσουν τη διαφορά μεταξύ της δικής τους γύρης και της γύρης κάποιου άλλου φυτού του ίδιου είδους. Όταν ανιχνεύουν τη δική τους γύρη, την αδρανοποιούν, συνήθως σταματώντας την ανάπτυξη του γυρεοσωλήνα.Σε περιοχές με ποικιλία βλάστησης, ο αέρας μπορεί να περιέχει ένα πραγματικό κοκτέιλ από διαφορετικούς κόκκους γύρης. Πώς ξεχωρίζουν τα φυτά τη γύρη που χρειάζονται; Μερικά χρησιμοποιούν τις περίπλοκες αρχές της αεροδυναμικής. Λόγου χάρη, εξετάστε τα πεύκα.Συγκομιδή του ΑέραΤα αρσενικά κουκουνάρια αναπτύσσονται σε ομάδες και, όταν ωριμάζουν, απελευθερώνουν νέφη γύρης στον αέρα. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι τα θηλυκά κουκουνάρια, σε συνεργασία με τις πευκοβελόνες που τα περιβάλλουν, διοχετεύουν τη ροή του αέρα με τέτοιον τρόπο ώστε η γύρη η οποία βρίσκεται σε αυτόν στροβιλίζεται και πέφτει προς τις αναπαραγωγικές επιφάνειες των κουκουναριών. Στα θηλυκά κουκουνάρια που είναι δεκτικά στη γύρη, αυτές οι επιφάνειες εμφανίζονται όταν τα λέπια τους ανοίγουν ελαφρώς και απομακρύνονται το ένα από το άλλο.Ο ερευνητής Καρλ Τζ. Νίκλας διεξήγαγε εκτεταμένες δοκιμές σχετικά με τον καταπληκτικό αεροναυτικό σχεδιασμό των κουκουναριών. Στο περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American), έγραψε: «Οι μελέτες μας αποκαλύπτουν ότι το μοναδικό σχήμα του κουκουναριού που παράγεται από το κάθε είδος έχει ως αποτέλεσμα να ρέει ο αέρας με διαφορετικό τρόπο σε αυτό . . . Παρόμοια, κάθε τύπος γύρης έχει χαρακτηριστικό μέγεθος, σχήμα και πυκνότητα, και έτσι η γύρη αντιδρά στο στροβιλισμό του αέρα με μοναδικό τρόπο». Πόσο αποτελεσματικές είναι αυτές οι μέθοδοι; Ο Νίκλας λέει: «Τα περισσότερα κουκουνάρια που εξετάσαμε κρατούσαν τη “δική” τους γύρη από τον αέρα αλλά όχι τη γύρη άλλων ειδών».Βέβαια, δεν επικονιάζονται όλα τα φυτά εκμεταλλευόμενα τον αέρα—προς μεγάλη ανακούφιση των αλλεργικών! Πολλά χρησιμοποιούν τα ζώα.Δελεάζονται από το ΝέκταρΤα φυτά που επικονιάζονται από πουλιά, μικρά θηλαστικά και έντομα συνήθως χρησιμοποιούν όργανα όπως άγκιστρα, άκανθες ή κολλώδεις ίνες για να εναποθέσουν γύρη στο σώμα του επικονιαστή που τρέφεται από αυτά. Η τριχωτή αγριομέλισσα, για παράδειγμα, μπορεί να μεταφέρει περίπου 15.000 κόκκους γύρης με μία μόνο μετακίνησή της!Οι μέλισσες, μάλιστα, είναι οι κύριοι επικονιαστές των ανθοφόρων φυτών. Ως ανταμοιβή, τα φυτά δίνουν στις μέλισσες να φάνε γλυκό νέκταρ αλλά και γύρη, η οποία παρέχει πρωτεΐνες, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και λίπη. Στα πλαίσια αυτής της εξαιρετικής συνεργασίας, οι μέλισσες μπορεί να επισκεφτούν πάνω από 100 άνθη σε μία διαδρομή, αλλά θα συλλέξουν γύρη, νέκταρ, ή και τα δύο, μόνο από ένα είδος μέχρι να μαζέψουν αρκετή ποσότητα ή μέχρι να τελειώσουν τα αποθέματα. Αυτή η αξιοθαύμαστη, ενστικτώδης συμπεριφορά διασφαλίζει την αποτελεσματική επικονίαση.Ξεγελιούνται από τα ΆνθηΑντί να προσφέρουν γλυκά κεράσματα, μερικά φυτά βασίζονται σε περίπλοκα τεχνάσματα για να παρασύρουν τα έντομα ώστε να τα επικονιάσουν. Πάρτε για παράδειγμα μια ορχιδέα (Drakaea elastica) που ευδοκιμεί στη Δυτική Αυστραλία. Το κάτω χείλος του άνθους αυτής της ορχιδέας, ακόμη και στο ανθρώπινο μάτι, μοιάζει σχεδόν απόλυτα με ένα είδος παχιάς, άπτερης θηλυκής σφήκας. Το άνθος εκλύει επίσης μια χημική απομίμηση της σεξουαλικής φερομόνης της αληθινής θηλυκής σφήκας, δηλαδή μιας ουσίας την οποία εκκρίνει για να προσελκύσει την αρσενική! Στην άκρη ενός στελέχους, ακριβώς πάνω από αυτό το θελκτικό δόλωμα, υπάρχουν κολλώδεις σάκοι γεμάτοι γύρη.Η αρσενική σφήκα, σαγηνευμένη από την οσμή της απομίμησης της φερομόνης, θα αρπάξει το δόλωμα και θα προσπαθήσει να πετάξει μακριά με το «ταίρι» της. Καθώς σηκώνεται, όμως, με την ορμή που έχει, πέφτει μαζί με αυτό πάνω στους κολλώδεις σάκους με τη γύρη. Αφού καταλάβει το λάθος της, αφήνει το δόλωμα—το οποίο είναι κατάλληλα συνδεδεμένο με μια άρθρωση που του επιτρέπει να επανέλθει στην αρχική του θέση—και φεύγει πηγαίνοντας σε κάποια άλλη ορχιδέα όπου θα ξεγελαστεί και πάλι. Αυτή τη φορά, όμως, επικονιάζει την ορχιδέα με τη γύρη που πήρε από την προηγούμενη συνάντησή της.Αλλά αν υπάρχουν εκεί θηλυκές σφήκες, οι αρσενικές διαλέγουν πάντα μία από αυτές και όχι το δόλωμα. Είναι εξυπηρετικό το ότι η ορχιδέα ανθίζει αρκετές εβδομάδες πριν εμφανιστούν οι θηλυκές σφήκες από τις υπόγειες νύμφες τους, αποκτώντας έτσι ένα προσωρινό πλεονέκτημα.Γιατί Εμφανίζονται Αλλεργίες;Γιατί ορισμένοι είναι αλλεργικοί στη γύρη; Όταν οι μικροσκοπικοί κόκκοι γύρης φτάνουν στη μύτη, παγιδεύονται από ένα στρώμα κολλώδους βλέννας. Από εκεί μεταφέρονται στο λαιμό, όπου είτε καταπίνονται είτε εξάγονται με το βήχα, συνήθως χωρίς επιβλαβείς συνέπειες. Μερικές φορές, όμως, η γύρη ερεθίζει το ανοσολογικό σύστημα.Το πρόβλημα σχετίζεται με την πρωτεΐνη της γύρης. Για κάποιον λόγο το ανοσολογικό σύστημα του αλλεργικού θεωρεί απειλή την πρωτεΐνη ορισμένων ειδών γύρης. Το σώμα θέτει σε κίνηση μια αλυσιδωτή αντίδραση κατά την οποία τα βασεόφιλα κύτταρα, που βρίσκονται στους ιστούς του σώματος, απελευθερώνουν ισταμίνη σε υπερβολικές ποσότητες. Η ισταμίνη διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και τα κάνει πιο διαπερατά, με αποτέλεσμα να διαρρέουν από αυτά υγρά πλούσια σε ανοσολογικά κύτταρα. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, αυτά τα ανοσολογικά κύτταρα μετακινούνται στην περιοχή του τραύματος ή της λοίμωξης όπου και βοηθούν το σώμα να απαλλαχτεί από τους επιβλαβείς εισβολείς. Στους αλλεργικούς, ωστόσο, η γύρη σημαίνει ψεύτικο συναγερμό, αποτελέσματα του οποίου είναι η ερεθισμένη μύτη με καταρροή, το πρησμένο δέρμα και τα δακρυσμένα μάτια.Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι άνθρωποι κληρονομούν την αλλεργική προδιάθεση από τους γονείς τους, αν και αυτή η προδιάθεση μπορεί να μη σχετίζεται με κάποιον συγκεκριμένο αλλεργιογόνο παράγοντα. Κάτι άλλο που θα μπορούσε να συμβάλει στο να προκληθεί ευαισθησία είναι η μόλυνση. «Στην Ιαπωνία διαπιστώθηκε ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της ευαισθησίας κάποιου στη γύρη και στο πόσο κοντά βρίσκεται σε περιοχές με υψηλά ποσοστά σωματιδίων καυσαερίων στον περιβαλλοντικό αέρα», ανέφερε το BMJ. «Έρευνες σε ζώα δείχνουν ότι αυτά τα σωματίδια αυξάνουν την αλλεργική ευαισθησία».Ευτυχώς, για πολλούς αλλεργικούς, τα αντιισταμινικά μπορούν να καταπραΰνουν τα συμπτώματά τους.* Όπως δείχνει και το όνομά τους, αυτά τα φάρμακα καταστέλλουν τη δράση της ισταμίνης. Παρά τις ερεθιστικές συνέπειες της γύρης, όμως, δεν μπορεί να μην εντυπωσιαστεί κανείς βαθιά από την ευφυΐα που είναι φανερή και στο σχέδιο και στον τρόπο διασποράς αυτών των μικροσκοπικών σωματιδίων ζωής. Αναμφισβήτητα, χωρίς αυτά ο πλανήτης Γη θα ήταν ένα άγονο μέρος.Πηγή: Διαδικτυακή Βιβλιοθήκη της Σκοπιάς. Ξύπνα 2003 22 7ου σελ. 24‐27 Γύρη—Απειλή ή Θαύμα;http://wol.jw.org/el/wol/d/r11/lp-g/102003528#s=0:0-55:54
Γύρη—Απειλή ή Θαύμα;Η γύρη, λέει Η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (The Encyclopædia Britannica), «σχηματίζεται στον ανθήρα, δηλαδή στο αρσενικό αναπαραγωγικό όργανο, των φυτών που έχουν σπόρους και μεταφέρεται με διάφορα μέσα (αέρας, νερό, έντομα, κτλ.) στον ύπερο, δηλαδή στο θηλυκό αναπαραγωγικό όργανο, όπου λαβαίνει χώρα η γονιμοποίηση».Στα ανθοφόρα φυτά, οι κόκκοι της γύρης αποτελούνται από τρία ξεχωριστά μέρη—από τον πυρήνα των σπερματοκυττάρων και από δύο στρώματα που αποτελούν το τοίχωμα, δηλαδή το κέλυφος, του κόκκου. Το σκληρό εξωτερικό στρώμα είναι πολύ ανθεκτικό στην αποσύνθεση και μπορεί να αντισταθεί σε ισχυρά οξέα, σε αλκάλια ακόμη και σε έντονη θερμότητα. Ωστόσο, με μερικές εξαιρέσεις, η γύρη μπορεί να γονιμοποιεί μόνο επί μερικές ημέρες ή εβδομάδες. Το σκληρό κέλυφος, όμως, μπορεί να διατηρηθεί επί χιλιάδες χρόνια χωρίς να αποσυντεθεί. Γι’ αυτόν το λόγο, υπάρχουν άφθονοι κόκκοι γύρης στο χώμα της γης. Μάλιστα, οι επιστήμονες έχουν μάθει πολλά σχετικά με την ιστορία των φυτών της γης μελετώντας γύρη που βρέθηκε σε δείγματα χώματος από διάφορα βάθη.Αυτή η ιστορία μπορεί επίσης να είναι αρκετά ακριβής χάρη στα χαρακτηριστικά σχήματα που υπάρχουν στο εξωτερικό μέρος του κελύφους των κόκκων γύρης. Ανάλογα με το είδος της γύρης, το κέλυφος μπορεί να είναι λείο, με πτυχώσεις, με σχέδιο ή να καλύπτεται από άκανθες και προεξοχές. «Έτσι λοιπόν, σε ό,τι αφορά τον προσδιορισμό της ταυτότητας των ειδών, η γύρη κάθε είδους είναι τόσο αξιόπιστη όσο και το δακτυλικό αποτύπωμα του ανθρώπου», λέει ο καθηγητής ανθρωπολογίας Βον Μ. Μπράιαντ.Πώς Επικονιάζονται τα ΦυτάΑπό τη στιγμή που ο κόκκος της γύρης έρθει σε επαφή με το στίγμα, ένα μέρος του ύπερου των θηλυκών φυτών, μια χημική αντίδραση τον κάνει να διογκωθεί και να δημιουργήσει έναν σωλήνα ο οποίος φτάνει μέχρι τη σπερματική βλάστη. Τα σπερματοκύτταρα που βρίσκονται στον κόκκο της γύρης ταξιδεύουν έπειτα μέσω του σωλήνα προς τη σπερματική βλάστη όπου διαμορφώνεται ο γονιμοποιημένος σπόρος. Όταν ωριμάσει ο σπόρος, το μόνο που χρειάζεται είναι να εγκατασταθεί στο κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθεί.Ενώ μερικά φυτά που έχουν σπόρους είναι μόνο αρσενικά ή μόνο θηλυκά, τα περισσότερα παράγουν και γύρη και σπερματική βλάστη. Σε μερικά φυτά λαβαίνει χώρα η αυτεπικονίαση. Σε άλλα γίνεται διασταυρωτή επικονίαση κατά την οποία μεταφέρεται γύρη σε άλλα φυτά του ίδιου είδους ή κάποιου κοντινού συγγενικού είδους. Εκείνα που κάνουν διασταυρωτή επικονίαση «συνήθως παρεμποδίζουν την αυτεπικονίαση ελευθερώνοντας τη γύρη τους είτε πριν είτε μετά την περίοδο κατά την οποία τα στίγματα του ίδιου φυτού είναι δεκτικά», λέει η Μπριτάνικα. Άλλα έχουν τις απαραίτητες χημικές ουσίες για να ανιχνεύσουν τη διαφορά μεταξύ της δικής τους γύρης και της γύρης κάποιου άλλου φυτού του ίδιου είδους. Όταν ανιχνεύουν τη δική τους γύρη, την αδρανοποιούν, συνήθως σταματώντας την ανάπτυξη του γυρεοσωλήνα.Σε περιοχές με ποικιλία βλάστησης, ο αέρας μπορεί να περιέχει ένα πραγματικό κοκτέιλ από διαφορετικούς κόκκους γύρης. Πώς ξεχωρίζουν τα φυτά τη γύρη που χρειάζονται; Μερικά χρησιμοποιούν τις περίπλοκες αρχές της αεροδυναμικής. Λόγου χάρη, εξετάστε τα πεύκα.Συγκομιδή του ΑέραΤα αρσενικά κουκουνάρια αναπτύσσονται σε ομάδες και, όταν ωριμάζουν, απελευθερώνουν νέφη γύρης στον αέρα. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι τα θηλυκά κουκουνάρια, σε συνεργασία με τις πευκοβελόνες που τα περιβάλλουν, διοχετεύουν τη ροή του αέρα με τέτοιον τρόπο ώστε η γύρη η οποία βρίσκεται σε αυτόν στροβιλίζεται και πέφτει προς τις αναπαραγωγικές επιφάνειες των κουκουναριών. Στα θηλυκά κουκουνάρια που είναι δεκτικά στη γύρη, αυτές οι επιφάνειες εμφανίζονται όταν τα λέπια τους ανοίγουν ελαφρώς και απομακρύνονται το ένα από το άλλο.Ο ερευνητής Καρλ Τζ. Νίκλας διεξήγαγε εκτεταμένες δοκιμές σχετικά με τον καταπληκτικό αεροναυτικό σχεδιασμό των κουκουναριών. Στο περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American), έγραψε: «Οι μελέτες μας αποκαλύπτουν ότι το μοναδικό σχήμα του κουκουναριού που παράγεται από το κάθε είδος έχει ως αποτέλεσμα να ρέει ο αέρας με διαφορετικό τρόπο σε αυτό . . . Παρόμοια, κάθε τύπος γύρης έχει χαρακτηριστικό μέγεθος, σχήμα και πυκνότητα, και έτσι η γύρη αντιδρά στο στροβιλισμό του αέρα με μοναδικό τρόπο». Πόσο αποτελεσματικές είναι αυτές οι μέθοδοι; Ο Νίκλας λέει: «Τα περισσότερα κουκουνάρια που εξετάσαμε κρατούσαν τη “δική” τους γύρη από τον αέρα αλλά όχι τη γύρη άλλων ειδών».Βέβαια, δεν επικονιάζονται όλα τα φυτά εκμεταλλευόμενα τον αέρα—προς μεγάλη ανακούφιση των αλλεργικών! Πολλά χρησιμοποιούν τα ζώα.Δελεάζονται από το ΝέκταρΤα φυτά που επικονιάζονται από πουλιά, μικρά θηλαστικά και έντομα συνήθως χρησιμοποιούν όργανα όπως άγκιστρα, άκανθες ή κολλώδεις ίνες για να εναποθέσουν γύρη στο σώμα του επικονιαστή που τρέφεται από αυτά. Η τριχωτή αγριομέλισσα, για παράδειγμα, μπορεί να μεταφέρει περίπου 15.000 κόκκους γύρης με μία μόνο μετακίνησή της!Οι μέλισσες, μάλιστα, είναι οι κύριοι επικονιαστές των ανθοφόρων φυτών. Ως ανταμοιβή, τα φυτά δίνουν στις μέλισσες να φάνε γλυκό νέκταρ αλλά και γύρη, η οποία παρέχει πρωτεΐνες, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και λίπη. Στα πλαίσια αυτής της εξαιρετικής συνεργασίας, οι μέλισσες μπορεί να επισκεφτούν πάνω από 100 άνθη σε μία διαδρομή, αλλά θα συλλέξουν γύρη, νέκταρ, ή και τα δύο, μόνο από ένα είδος μέχρι να μαζέψουν αρκετή ποσότητα ή μέχρι να τελειώσουν τα αποθέματα. Αυτή η αξιοθαύμαστη, ενστικτώδης συμπεριφορά διασφαλίζει την αποτελεσματική επικονίαση.Ξεγελιούνται από τα ΆνθηΑντί να προσφέρουν γλυκά κεράσματα, μερικά φυτά βασίζονται σε περίπλοκα τεχνάσματα για να παρασύρουν τα έντομα ώστε να τα επικονιάσουν. Πάρτε για παράδειγμα μια ορχιδέα (Drakaea elastica) που ευδοκιμεί στη Δυτική Αυστραλία. Το κάτω χείλος του άνθους αυτής της ορχιδέας, ακόμη και στο ανθρώπινο μάτι, μοιάζει σχεδόν απόλυτα με ένα είδος παχιάς, άπτερης θηλυκής σφήκας. Το άνθος εκλύει επίσης μια χημική απομίμηση της σεξουαλικής φερομόνης της αληθινής θηλυκής σφήκας, δηλαδή μιας ουσίας την οποία εκκρίνει για να προσελκύσει την αρσενική! Στην άκρη ενός στελέχους, ακριβώς πάνω από αυτό το θελκτικό δόλωμα, υπάρχουν κολλώδεις σάκοι γεμάτοι γύρη.Η αρσενική σφήκα, σαγηνευμένη από την οσμή της απομίμησης της φερομόνης, θα αρπάξει το δόλωμα και θα προσπαθήσει να πετάξει μακριά με το «ταίρι» της. Καθώς σηκώνεται, όμως, με την ορμή που έχει, πέφτει μαζί με αυτό πάνω στους κολλώδεις σάκους με τη γύρη. Αφού καταλάβει το λάθος της, αφήνει το δόλωμα—το οποίο είναι κατάλληλα συνδεδεμένο με μια άρθρωση που του επιτρέπει να επανέλθει στην αρχική του θέση—και φεύγει πηγαίνοντας σε κάποια άλλη ορχιδέα όπου θα ξεγελαστεί και πάλι. Αυτή τη φορά, όμως, επικονιάζει την ορχιδέα με τη γύρη που πήρε από την προηγούμενη συνάντησή της.Αλλά αν υπάρχουν εκεί θηλυκές σφήκες, οι αρσενικές διαλέγουν πάντα μία από αυτές και όχι το δόλωμα. Είναι εξυπηρετικό το ότι η ορχιδέα ανθίζει αρκετές εβδομάδες πριν εμφανιστούν οι θηλυκές σφήκες από τις υπόγειες νύμφες τους, αποκτώντας έτσι ένα προσωρινό πλεονέκτημα.Γιατί Εμφανίζονται Αλλεργίες;Γιατί ορισμένοι είναι αλλεργικοί στη γύρη; Όταν οι μικροσκοπικοί κόκκοι γύρης φτάνουν στη μύτη, παγιδεύονται από ένα στρώμα κολλώδους βλέννας. Από εκεί μεταφέρονται στο λαιμό, όπου είτε καταπίνονται είτε εξάγονται με το βήχα, συνήθως χωρίς επιβλαβείς συνέπειες. Μερικές φορές, όμως, η γύρη ερεθίζει το ανοσολογικό σύστημα.Το πρόβλημα σχετίζεται με την πρωτεΐνη της γύρης. Για κάποιον λόγο το ανοσολογικό σύστημα του αλλεργικού θεωρεί απειλή την πρωτεΐνη ορισμένων ειδών γύρης. Το σώμα θέτει σε κίνηση μια αλυσιδωτή αντίδραση κατά την οποία τα βασεόφιλα κύτταρα, που βρίσκονται στους ιστούς του σώματος, απελευθερώνουν ισταμίνη σε υπερβολικές ποσότητες. Η ισταμίνη διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και τα κάνει πιο διαπερατά, με αποτέλεσμα να διαρρέουν από αυτά υγρά πλούσια σε ανοσολογικά κύτταρα. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, αυτά τα ανοσολογικά κύτταρα μετακινούνται στην περιοχή του τραύματος ή της λοίμωξης όπου και βοηθούν το σώμα να απαλλαχτεί από τους επιβλαβείς εισβολείς. Στους αλλεργικούς, ωστόσο, η γύρη σημαίνει ψεύτικο συναγερμό, αποτελέσματα του οποίου είναι η ερεθισμένη μύτη με καταρροή, το πρησμένο δέρμα και τα δακρυσμένα μάτια.Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι άνθρωποι κληρονομούν την αλλεργική προδιάθεση από τους γονείς τους, αν και αυτή η προδιάθεση μπορεί να μη σχετίζεται με κάποιον συγκεκριμένο αλλεργιογόνο παράγοντα. Κάτι άλλο που θα μπορούσε να συμβάλει στο να προκληθεί ευαισθησία είναι η μόλυνση. «Στην Ιαπωνία διαπιστώθηκε ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της ευαισθησίας κάποιου στη γύρη και στο πόσο κοντά βρίσκεται σε περιοχές με υψηλά ποσοστά σωματιδίων καυσαερίων στον περιβαλλοντικό αέρα», ανέφερε το BMJ. «Έρευνες σε ζώα δείχνουν ότι αυτά τα σωματίδια αυξάνουν την αλλεργική ευαισθησία».Ευτυχώς, για πολλούς αλλεργικούς, τα αντιισταμινικά μπορούν να καταπραΰνουν τα συμπτώματά τους.* Όπως δείχνει και το όνομά τους, αυτά τα φάρμακα καταστέλλουν τη δράση της ισταμίνης. Παρά τις ερεθιστικές συνέπειες της γύρης, όμως, δεν μπορεί να μην εντυπωσιαστεί κανείς βαθιά από την ευφυΐα που είναι φανερή και στο σχέδιο και στον τρόπο διασποράς αυτών των μικροσκοπικών σωματιδίων ζωής. Αναμφισβήτητα, χωρίς αυτά ο πλανήτης Γη θα ήταν ένα άγονο μέρος.

Πηγή: Διαδικτυακή Βιβλιοθήκη της Σκοπιάς. Ξύπνα 2003 22 7ου σελ. 24‐27 Γύρη—Απειλή ή Θαύμα;http://wol.jw.org/el/wol/d/r11/lp-g/102003528#s=0:0-55:54