Φυτά & μέλισσες: Φασκόμηλο , ελελίφασκος ο φαρμακευτικός (salvia officinalis)

“Γιατί να πεθαίνουν οι μέλισσες όταν φυτρώνει στους κήπους μας το φασκόμηλο?”

Παραφράζοντας τη μεσαιωνική παροιμία βλέπουμε πως για ανθρώπους ...και μέλισσες ο ελελίφασκος (όπως είναι η επίσημη ονομασία του φυτού στην γλώσσα μας, βλ. Εγκυκλοπαίδεια του Ηλίου) ή αλισφακιά ή κατα το σύνηθες φασκόμηλο από την εποχή του Διοσκουρίδη, του Θεόφραστου και του Ιπποκράτη συνδράμει με τις φαρμακευτικές του ιδιότητες στην καλή υγεία. Δεν είναι τυχαία η επίσημη λατίνική ονομασία salvia officinalis , ελελίφασκος ο φαρμακευτικός , όπου το salvia προέρχεται από το ρήμα salvare που σημαίνει θεραπεύω, σώζω ζωές. Το φυτό της αθανασίας λοιπόν σίγουρα θα βοηθήσει στην μακροζωία των σμηνών μας καθώς και θα μας δώσει ένα εκλεκτό μέλι με χαρακτηριστικό άρωμα.

Aνήκει στο γένος των Αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών. Πολυετές, θαμνώδες με πολυάριθμα κλαδιά ύψους μέχρι μισό μέτρο ή και μέχρι ενός μέτρου σε κάποια είδη (απαριθμούνται από 700 ως 900 είδη!!!) και γκριζολευκοπράσινα φύλλα βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους. Ο πολλαπλασιασμός του γίνεται με σπόρο που σπέρνεται σε σπορείο ή απ΄ ευθείας στο χωράφι (προσέχοντας πάντα να του εξασφαλίζουμε αποστράγγιση), με μοσχεύματα και με παραφυάδες. Η σπορά και η μεταφύτευση γίνεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη σε αποστάσεις 40-50 επί 70-80 εκατ. , ενώ η ανθοφορία του κατά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο.

Χρησιμοποιείται ευρέως ως αφέψημα (κατά την κρητική παράδοση έπρεπε να μαζευτεί την Πρωτομαγιά ή την επομένη και μάλιστα πριν την αυγή). Έχει αντισηπτικές, αποχρεμπτικές και σπασμολυτικές ιδιότητες. Είναι αιμοστατικό, και τοπικό αναισθητικό του δέρματος. Παλιά το χρησιμοποιούσαν ως αντίδοτο για τα δαγκώματα των φιδιών καθώς και για τα τσιμπήματα των μελισσών. Οξύνει τη μνήμη και τη συγκέντρωση σε υγειή άτομα (η χρήση του αντενδείκνυται σε υπερτασικά άτομα) και έχει αγχολυτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται ως γαργάρα και είναι εξαιρετικό για τον πονόλαιμο, τη λαρυγγίτιδα, την αμυγδαλίτιδα, την ουλίτιδα και τα στοματικά έλκη. Το αιθέριο έλαιο του διακοσμητικού είδους Salvia sclarea (κοινώς αηγιάννης) χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία. Γνωστό για τις παραισθησιογόνες ιδιότητες είναι το είδος Salvia divinorum (ελελίφασκος ο θεικός). Ελπίσουμε να μη ζαλίσει τις μέλισσές μας!!!

Το φασκόμηλο χρησιμοποιείται ( πάντα με φειδώ λόγω του έντονου αρώματος) στη μαγειρική σε πιάτα όπως κρεατικά, κυνήγι, ακόμα και λευκά ξερά φασόλια όταν μαγειρεύονται με κόκκινη σάλτσα. Αρωματίζει λάδια , ξύδια, αλλά και λικέρ.